Archief

Woordenboek

Juridische professionals bedienen zich van een uitgebreid jargon, zeker ook op het gebied van civiel vastgoed. Enkele van deze technische begrippen worden toegelicht in onderstaande lijst. Wordt op deze site een technisch begrip gebruikt dat niet in de lijst wordt uitgelegd? Laat het ons weten per e-mail aan informatie@sleutels.com

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

A

Acquisitieve verjaring

Ook wel verkrijgende verjaring genoemd. Door verkrijgende verjaring kan men een bepaald recht (bijvoorbeeld tot een roerende of onroerende zaak) krijgen. De verkrijgende verjaring wordt de verkrijger rechthebbende op die bepaalde zaak.

Antwoord

Zie conclusie van antwoord

Appartementsrecht

Eigendomsrecht en recht op het gebruik van een bepaald deel van een gebouw dat blijkens zijn inrichting bestemd is om als afzonderlijk geheel te worden gebruikt. Ieder mag zijn aandeel vervreemden, doch heeft niet de bevoegdheid om het appartement op te delen.

Appèl

In beroep gaan bij een hogere gerechtelijke instantie (bv. gerechtshof) tegen een uitspraak van een lagere rechter (bijv. rechtbank).

B

Beslag

Zie conservatoir beslag

C

Conservatoir beslag

Op het moment dat een debiteur dreigt niet te betalen (in de meest ruime zin des woords) kan (na toestemming van de president van de rechtbank) beslag gelegd worden tot bewaring van roerende en onroerende zaken.

Comparitie van partijen

Er zijn verschillende soorten comparities (tot minnelijke schikking, tot het geven van mondelinge toelichtingen). De rechter roept de partijen bij zich om zo tot een minnelijke regeling te komen of om extra toelichtingen op de schriftelijk stukken.

Conclusie van antwoord/repliek/dupliek

Dit zijn de schriftelijke stukken die bij de rechter worden ingediend. In de conclusie van antwoord wordt het gevorderde in de dagvaarding behandeld vanuit het oogpunt van de gedaagde partij. In de conclusie van repliek krijgt de eisende partij gelegenheid om schriftelijk te reageren op hetgeen door de gedaagde partij naar voren is gebracht in de conclusie van antwoord. De laatste schriftelijke termijn van de gedaagde partij is de conclusie van dupliek. Elke partij heeft in totaal twee (2) gelegenheden gekregen om hun standpunten toe te lichten. Daarna bepaald de rechter wat er verder gebeurd.

D

Dagvaarding

Een schriftelijk stuk waarmee een procedure aanhangig wordt gemaakt. Afhankelijk van het soort procedure kan die ook worden gestart door middel van een verzoekschrift.

Descente

Een plaatsopneming of bezichtiging door de rechter. In het strafrecht ‘schouw’ genoemd.

Domiciliekeuze

Dit is de keuze van een partij voor een adres waar hij bereikbaar is voor de gerechtelijke instanties waar hij een procedure aanhangig heeft gemaakt. Deze domiciliekeuze is meestal ten kantore van de advocaat van de partij en vaak ook bij de griffie van de gerechtelijke instantie.

Dupliek

Zie conclusie van dupliek

E

Erfdienstbaarheid

Een zakelijk recht gevestigd ten behoeve van een heersend erf ten opzichte van een dienend erf. Voorbeeld hiervan is het recht van overpad. Vaak betekent dit dat een eigenaar van het heersende erf iets moet dulden of niet-doen ten opzichte van het dienende erf.

Exploot

Een aanzegging/mededeling door/van een deurwaarder.

Extinctieve verjaring

Ook wel de vernietigende of opheffende verjaring genoemd. Verjaring betekend in dit geval dat het recht op nakoming (betaling c.a.) van een verbintenis teniet gaat. De vordering zelf blijft bestaan als een natuurlijke verbintenis. Hetgeen betekend dat nakoming van de verbintenissen niet meer door middel van gerechtelijke tussenkomst kunnen worden afgedwongen.

F

Fourneren

Het overleggen van de procesdossiers aan de rechter doel om een vonnis te krijgen.

G

Gebrek

Zie verborgen gebrek

Goederenrecht

Vroeger ook wel het zakenrecht genoemd omvat het deel van het recht (geschreven en ongeschreven wetten) die betrekking hebben op vermogensrechten (bijvoorbeeld eigendom).

Griffierechten

Dit zijn leges die betaald moeten worden voor bepaalde handelingen van de griffie (administratief orgaan van gerechtelijke instanties) die voor de procederende partijen zijn verricht.

H

Handelsvertragingsrente

Dit is de wettelijke rente als partijen betrokken bij de verbintenis tot het betalen van een geldsom handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Dit kunne zowel natuurlijke als rechtspersonen zijn. Vereist is dat er sprake is van een handelsovereenkomst.

Hypotheekrecht

Een recht dat een eigenaar van bijvoorbeeld een onroerende zaak kan verlenen aan een financiële instelling (bank). Hierdoor krijgt de instelling zekerheid voor bijvoorbeeld het geleende geldbedrag voor de aankoop van een huis.

I

Incidenteel tussengeschil

Voorval in een procedure dat de voortgang van het proces ophoudt.

Incidenteel appèl

Hoger beroep, ingesteld nadat de wederpartij ook al appèl heeft ingesteld tegen dezelfde beslissing.

Inlichtingencomparitie

Het op bevel van de rechter verschijnen van partijen om inlichtingen te geven.

Insolventie

Staat waarin een persoon of onderneming niet aan zijn financiïle verplichtingen kan voldoen. Gaat soms vooraf aan faillissement.

Interlocutoir vonnis

Tussenvonnis waarbij de rechter een bewijsopdracht, persoonlijke verschijning van partijen, nadere inlichtingen of onderzoek beveelt waarvan de verdere beslissing van de zaak afhankelijk kan zijn.

J

Jurisprudentie

Geheel van uitspraken van rechters. De jurisprudentie vormt een richtlijn voor de rechtspraak in latere, soortgelijke gevallen.

K

Kamer

Onderdeel van een rechterlijk college, zoals een strafkamer, belastingkamer, vreemdelingenkamer of militaire kamer Enkelvoudige kamer en Meervoudige kamer.

Kantonrechter

De kantonrechter behandelt zowel civiele zaken als strafzaken. Het is een alleensprekende rechter die zaken als overtredingen uit het strafrecht, arbeidszaken, huurzaken en zaken onder de 5.000,00 euro behandelt. Voorheen was het kantongerecht een apart gerecht naast de rechtbanken, gerechtshoven en de Hoge Raad. De kantongerechten zijn in 2002 opgegaan in de rechtbanken. De term kantonrechter is blijven bestaan.

Kort geding

Procedure om in een spoedeisende zaak snel een beslissing van de rechtbank te krijgen. Dit is een voorlopige uitspraak. Hierna kunnen de partijen alsnog naar de rechtbank gaan om de zaak voor te leggen (de 'bodemprocedure'). In de praktijk komt dat niet veel voor. De partijen leggen zich meestal neer bij de uitkomst van het kort geding.

Kracht van gewijsde

Een vonnis heeft kracht van gewijsde als daartegen geen beroep meer mogelijk is.

L

Legalisatie

Wettiging; verklaring van echtheid.

Lijdelijk

In het civiele recht is 'de rechter lijdelijk'. Dat betekent dat hij alleen beslist op de geschilpunten die de partijen zelf naar voren brengen en een afwachtende houding aanneemt. In het strafproces en het bestuursproces is de rechter daarentegen leidend. Hij onderzoekt de zaak die aan hem wordt voorgelegd.

M

Magistratuur

Alle leden van de rechterlijke macht, dus rechters (zittende magistratuur) en de leden van het Openbaar Ministerie (staande magistratuur).

Mediation

Alternatieve methode om geschillen buiten de rechter om op te lossen. Ook: alternatieve geschilbeslechting of ADR.

Meervoudige kamer

Een kamer van een gerecht, bestaande uit ten minste drie (3) rechters. De meervoudige kamer beslist over zware of ingewikkelde zaken.

Minuut

Origineel exemplaar van een gerechtelijk stuk (bijvoorbeeld een vonnis), dat blijft bij degene die het heeft opgesteld (griffier).

Mondeling vonnis

Vonnis dat meteen na de behandeling wordt uitgesproken.

N

Nederlands Staatsblad

Officiïle uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden waarin onder meer de wetten en algemene maatregelen van bestuur worden afgekondigd.

Nederlandse Orde van Advocaten

Vereniging van alle in Nederland ingeschreven advocaten, gevestigd in Den Haag en onderverdeeld in arrondissementsorden. De voorzitter van de Orde (zowel van de landelijke orde als van een arrondissementsorde) wordt deken genoemd.

NJ

Nederlandse Jurisprudentie, tijdschrift met richtinggevende rechterlijke uitspraken en arresten.

O

Obligatoire koopovereenkomst

Dit is een koopovereenkomst die tot doel heeft om een of meerdere verbintenissen tot stand te brengen.

Onteigening

Het ten algemene nutte ontnemen van enig goed ten behoeve van de overheid tegen schadeloosstelling en onder rechterlijke tussenkomst.

P

Pandrecht

Ook dit is een zekerheidsrecht (net als hypotheek), echter voor roerende zaken. Door het krijgen van een pandrecht kan de pandhouder (debiteur) zekerheid krijgen voor de door hem bijvoorbeeld verleende kredietsom.

Pleidooi

De mogelijkheid voor een partij om mondeling (bij monde van hun advocaat) haar standpunt toe te lichten.

Proceskostenveroordeling

Als een proceskostenveroordeling wordt uitgesproken betekend dit dat de rechtsprekende instantie heeft bepaald dat griffierechten, salaris en voorschotten van advocaten, procureurs en gemachtigde, kosten van deskundigen en getuigen. In beginsel wordt de verliezende partij veroordeeld in de bovengenoemde kosten.

Procureur

Vertegenwoordiger van partijen in een civiele (burgerlijke) procedure, die bevoegd is tot het indienen van processtukken. Het procuraat zal op 1 januari 2007 worden afgeschaft.

Q

R

Registergoederen

Registergoederen zijn goederen waar bij de overdracht of de vestiging daarvan (b.v. huis/schip) inschrijving in de openbare registers (b.v. hypotheek/scheepsregister) verplicht is.

Rente

Zie wettelijke rente

Repliek

Zie conclusie van repliek

Rolzitting

Een rolzitting is een zitting waarbij procedures aanhangig worden gemaakt (dagvaarding of verzoekschrift wordt ingediend), administratieve handelingen worden gedaan (bijvoorbeeld: vragen & verlenen van uitstel, advocaten/gemachtigde stellen (maken aan de rechter bekend dat ze een bepaalde partij vertegenwoordigen) ook het indienen van stukken gebeurd op deze zitting. In de meeste arrondissementen is een rolzitting een vrijwel geheel schriftelijke gebeurtenis. Partijen in een bepaalde procedure hoeven bij deze zitting niet aanwezig te zijn, zij worden vertegenwoordigd door hun procureur.

S

Scheepsbouwrecht

Het scheepsbouwrecht is een specifieke onderdeel van het bouwrecht. Het bouwrecht behelst de regels die betrekking hebben op het tot stand brengen, in stand houden en het slopen van bouwwerken. Ook schepen zijn bouwwerken en vallen dus onder de specifieke bepalingen met betrekking tot bijvoorbeeld de aanneemovereenkomst.

Schikking

Tussentijdse overeenkomst tussen partijen waarmee het conflict is opgelost voordat de civiele of bestuursrechter een uitspraak heeft gedaan.

Surseance van betaling

Door de rechter verleende opschorting van betalingsverplichtingen.

T

Tenuitvoerlegging

Uitvoering van een arrest of vonnis desnoods met de hulp van een deurwaarder.

Toevoeging

Beslissing van de Raad voor Rechtsbijstand waarmee een rechtzoekende voor een bepaalde procedure een raadsman wordt toegewezen.

Tussenkomst

Zich op eigen initiatief als (derde) partij stellen (tussenkomen) in een lopende rechtszaak.

Tussenvonnis

Vonnis waarbij de rechter geen eindbeslissing geeft, maar bijvoorbeeld een bewijsopdracht of onderzoek beveelt waarvan de beslissing van de zaak afhankelijk kan zijn.

U

Uitvoerbaarheid bij voorraad

De onmiddellijke uitvoerbaarheid van een arrest of vonnis, ondanks de instelling van resterende rechtsmiddelen, die normaal gesproken schorsing van de uitvoerbaarheid van die beslissing tot gevolg hebben.

V

Vastrecht

Dit is de nieuwe meeromvattende naam voor griffierecht. Deze termijn wordt meestal gebruikt voor griffierechten in civiele procedures.

Verborgen gebrek

Hiervan is sprake wanneer een geleverde zaak (of een deel daarvan) voor het daarvan te maken gebruik achteraf dermate ongeschikt of minder geschikt blijkt, zodanig dat aangenomen moet worden dat de koper bij kennis van het gebrek de zaak niet of tegen een lagere prijs zou hebben gekocht. Er is slechts sprake van ‘verborgen gebrek’ wanneer de koper het gebrek redelijkerwijs niet had kunnen ontdekken. De verkoper dient de koper voor dergelijke gebreken te vrijwaren, tenzij anders is bepaald. De koper heeft de keus tussen 1. teruggeven van het gekochte en de totale koopprijs terugvragen; 2. vermindering van de koopprijs vragen met behoud van de gekochte zaak. Wanneer de verkoper te kwader trouw is geweest kan hij bovendien schadevergoeding vragen.

Verjaring

Zie acquisitieve verjaring

Verkrijgende verjaring

Zie acquisitieve verjaring

Vervangende zekerheid

Zekerheid is een samenvattende benaming voor de rechtsfiguren met behulp waarvan een crediteur zich bij voorrang kan verzekeringen van de voldoening van zijn vordering.

Vruchtgebruik

Het zakelijk recht om van een anders goed de ‘vruchten’ te gebruiken alsof men zelf de eigenaar daarvan was, mits men ervoor zorgt dat de zaak in stand blijft. Het recht eindigt bij het overlijden van de vruchtgebruiker en kan dus niet per nalatenschap worden overgedragen. Het recht rust op het goed en eindigt niet als het goed van eigenaar verandert.

W

Wettelijke rente

Op het moment dat een verbintenis tot het betalen van een geldsom niet wordt nagekomen kan er schade ontstaan (zogenaamde vertragingsschade). Het rentepercentage wordt berekend vanaf de dag dat de vordering tot betaling van de geldsom opeisbaar is.

Wraking

Verzoek aan de rechtbank om een rechter of raadsheer in een bepaalde zaak te vervangen, omdat hij partijdig zou zijn.